In het boek De Psychologie van Vrijheid beschrijft Robert Hartzema hoe volgens hem de ontwikkeling van een niet-optimale kindertijd naar psychologische volwassenheid verloopt. Dit proces noemt hij een groei naar vrijheid via innerlijke bevrijding. Uit zijn werk halen we het overzicht van hindernissen, doelen en kenmerken van innerlijke vrijheid.

Innerlijke vrijheid: de vrije volwassene

  • Basisthema: de zoektocht naar je essentie en echt vrij zijn.
  • Basisgevoel: alles wat zich aandient transparant laten zijn.
  • Basisprobleem: het wegspiritualiseren van gewone problemen.
  • Energiecentrum: kruin, en secundair: doorstroming van alle energiecentra.
  • Zintuigen: gebruik van alle zintuigen.

Obstakels naar vrijheid

  • Geloven dat spiritualiteit, meditatie of religie je psychologische problemen automatisch oplost.
  • Je angsten en verwondingen afdekken met ‘spirituele’ ervaringen.
  • Proberen je angsten en problemen ‘weg te mediteren’.
  • Het contact met de werkelijkheid verliezen.
  • Je afsluiten van het dagelijkse leven.
  • Je boven anderen verheffen.
  • Je angsten of schaduwkanten ontkennen, waardoor ze uit de hand kunnen lopen.
  • Onverschillig worden: “Alles komt en gaat toch”?
  • Je hart uitschakelen.
  • Geen verantwoordelijkheid nemen voor je daden.

Situatie als volwassene

Je gaat op zoek naar wie je werkelijk bent en naar de zin van het leven. Jouw ontwikkeling verloopt (hopelijk) als volgt.

Streven

Het accepteren van je angsten, pijn, en de littekens van het verleden. Je durft de confrontatie met pijn en angst aan te gaan, zonder externe bevestiging te zoeken. Je staat oog in oog met jezelf, zonder aan verwachtingen te hoeven voldoen. Je durft je eigen grenzen te stellen, creëert je leven op een creatieve manier en gaat intense, open relaties aan.

Overtuigingen

Overtuigingen, meningen en oordelen worden geleidelijk transparant.

Energetische reactie

Blokkades verdwijnen. Energie stroomt door je hele lichaam. Genieten wordt niet meer bepaald door externe ervaringen. Vreugde en pijn worden beide verwelkomd, zonder iets uit te sluiten. Er ontstaat een open verbinding tussen bekken, buik, hart, keel en hoofd.

Overlevingsstrategieën

Deze worden doorzichtiger. Als je ze gebruikt, weet je dat je ze inzet, en de noodzaak om ze op te roepen neemt af.

Relaties

Relaties worden opener. Je kunt zowel grenzen stellen als je verlangens uitspreken en emoties tonen. Je staat echt open voor de ander en alles is bespreekbaar, zelfs de meest angstige of kinderlijke ervaringen. Je ondersteunt de ander op hun weg naar vrijheid.

Kwaliteiten

Alles wordt steeds helderder en vrijer, terwijl je gegrond blijft in de dagelijkse realiteit. Helder gewaarzijn doordringt alles. Je belichaamt vrijheid.

Leef in het nu en wees vrij.

Dit adagium is voor de auteur het vertrekpunt om op zoek te gaan naar innerlijke groei en ontwikkeling teneinde een volledig mens te worden. Zijn doorleefde inzichten, geïnspireerd door het boeddhisme, zijn vooral gericht op de prestatiegerichte Westerse wereld. Dit werkboek is een synthese van psychotherapie en meditatieve boeddhistische oefeningen.

De Psychologie van Vrijheid.
Ondertitel Een glashelder inzicht in het ontstaan van je emoties, blokkades en denkpatronen opent nieuwe wegen naar intimiteit en vrijheid.

Het boek heeft een thematische opbouw. Het vertrekpunt is vanuit zowel een psychologisch als een spiritueel standpunt. Therapie en meditatie zijn elkaars complementen. Deze zorgen voor een basis vanwaaruit de mens zich bewust gaat worden van de werking van geest, gedachten, emoties, zintuigen en lijf. Het doel is te komen tot innerlijke transformatie om contact te maken met het Zelf.

Tot zover Hartzema.

Innerlijke bevrijding betekent

dat mensen hun bewustzijn ontwikkelen. Deze ontwikkeling houdt in dat zij:

  • zichzelf steeds meer bewust worden van hun invloed op de omgeving en op het lot van dieren
  • hun verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van hun invloed
  • eerlijk en integer willen zijn
  • hun zelfwaardering niet van het oordeel van anderen laten afhangen en stoppen met het beoordelen van anderen
  • hun ego en egoïsme weten te relativeren en te verva(n)gen door zelfontplooiing
  • hun leven uit angst voor stilte en leegte niet opvullen met zinloze activiteiten
  • vrijwillig zichzelf matigen en het anderen gunnen dat zij de ontstane ruimte (in)vullen
  • zichzelf zijn en leven in het hier en nu (zich niet vandaag haasten om morgen gelukkig te worden)
  • zich niet als eeuwige slachtoffer gedragen van een gebeurtenis uit het verleden
  • hun vooroordelen kennen en de functie daarvan realiseren
  • het gevoel van mededogen ontwikkelen voor anderen
  • een eenheid met en van alle levende natuur realiseren
  • bescheiden blijven èn worden
  • een balans hebben tussen afstand houden en betrokken zijn (voor respect) en tussen vermijding en confrontatie (bij stress)
  • zich realiseren dat machtigen niet meer recht hebben dan een ander, mens of dier
  • weten dat ze krijgen vanaf het moment dat ze geven
  • opkomen voor recht en tegen onrecht en grenzen durven stellen
  • zich realiseren dat het voor iedereen wederkerig beter is als wij gericht zijn op onvoorwaardelijk geven, zonder onszelf tekort te doen, in plaats van nemen
  • gevoel, verstand, waarneming en intuïtie gelijk waarderen en integreren
  • het geluk en (persoonlijke) vooruitgang niet proberen te forceren

Krishnamurti zei:
"Omdat ik vrij, onbeperkt, ongedeeld en van geen enkel ding afhankelijk ben, verzoek ik degenen die mij willen begrijpen geen volgeling van mij te worden en geen kooi rondom mij op te trekken….
Niemand van buitenaf kan je vrijmaken. (…. ) Ik zou je willen aansporen om vrij te worden - vrij zelfs van de goden die je aanbidt, vrij van hen die je dierbaar zijn, omdat vrijheid noodzakelijk is voor de groei van de ziel en omdat er zonder vrijheid bederf heerst. Omdat je niet vrij wenst te zijn, zoek je vertroosting, en troost is als de schaduw van een boom; zij verandert van ogenblik tot ogenblik met de zon. Vertroosting gaat niet samen met begrip".

Meer over verantwoordelijkheid

Innerlijke bevrijding gaat samen met het nemen van verantwoordelijkheid. Een leuk boek waarin deze twee thema's mooi samen zijn uitgewerkt is van Richard Bach: Jonathan Livingston Seagull.

Als vlieger en als schrijver heeft de Amerikaan Richard Bach zich beter dan wie dan ook gerealiseerd dat de oudste droom van de mens, namelijk vliegen, nog steeds niet is verwezenlijkt. De mens kan slechts vliegen met behulp van een machine en al zal de vlieger Bach zich dan wel volkomen één voelen met zijn vliegtuig, de schrijver Bach verplaatste zich in deze novelle in de beste vlieger aller tijden: de meeuw. Hij laat zijn held, de jonge zeemeeuw Jonathan, tegen de traditie van de grote massa in, langzamerhand zelf alle fabelachtige vliegtechnieken ontdekken, zelfs ten koste van zijn plaats in de meeuwenmaatschappij, die in veel op de onze lijkt.
Na een lange worsteling weet de meeuw Jonathan het vliegen te verheffen tot een aparte kunst, los van de noodzaak om voedsel te bemachtigen. Dat doet hem andere werelden ontdekken en ten slotte maakt hij zich zelfs de mystieke macht eigen om te vliegen met de snelheid van een gedachte.
Maar zoals verteld wordt van Boeddha dat hij, reeds met één voet in het nirwana, naar de aarde terugkeerde terwille van een huilend kind, zo keert ook Jonathan ten slotte terug naar zijn oude maatschappij, om de achtergeblevenen te laten delen in zijn geluk.
Want uiteindelijk ontdekt hij het meest waardevolle van alles, iets wat meer betekent dan vliegen, maar ook het moeilijkste: de kunst om de anderen lief te hebben als jezelf.

Tot zover.

Vrij naar theoloog Paul van Geest: “Het scheppen van randvoorwaarden zodat anderen tot hun recht kunnen komen, dat is de hoogste vorm van genieten”.
Geplaatst door .