Het blijkt een fatale combinatie: de behoefte aan zelfontplooiing en de veeleisende druk-druk-druk-maatschappij. Vooral werkende ouders houden daardoor nauwelijks tijd voor elkaar over. Ze ruziën over de taakverdeling, zien elkaar alleen als ze afgepeigerd zijn en raken op elkaar uitgekeken - of erger `Moderne gezinnen waarin beide ouders werken, zijn een continubedrijf, stomende fabriekjes waarin de 'magie' tussen de partners -zo essentieel voor een goede relatie -makkelijk vermorzeld raakt.' |
Door Mar Oomen in Vrij Nederland 3 mei 2003 Toen hij eenmaal die baan als rector had, deed hij helemaal niets meer in het huishouden, nul komma nul,' zegt communicatieadviseur Anneloes (41) in het grand café van een stadje in Zeeuws-Vlaanderen. 'Anneloes ging ook de boodschappen doen en koken. Terwijl dat altijd mijn domein is geweest. Ik had geen enkele invloed meer op wat er gegeten werd,' zegt haar ex Edwin (41) aan de lange steen-met-houten eettafel in zijn nieuwbouwwoning aan de rand van het Zeeuwse stadje. |
Waarom steeds meer huwelijken op de klippen lopen`Ja, Edwin wilde de krenten
uit de pap,' reageert Anneloes. 'Ik vond dat hij de badkamer
moest schoonmaken of de tuin op orde brengen.' 'We kwamen
in een heel ouderwets huwelijk terecht',
zegt Edwin. |
In 1998 verhuisden Anneloes en Edwin met
hun twee kinderen naar Zeeuws-Vlaanderen, want daar was de
felbegeerde baan van Edwin. Precies twee jaar later, zomer
2000, werd Edwin verliefd op zijn secretaresse. Edwin: 'Als
in een doktersroman. Te gek voor woorden.' Relatietherapeut Aukje Delahay (ze noemt zich
liever coach, die term valt beter bij mannen) zou nu een cirkel
tekenen voor dit gestrande paar: binnenin Anneloes met haar
twee kinderen, en aan de rand Edwin. De vrouw die als een
kloek om haar kinderen heen zit, de man die steeds verder
weg komt te staan, vereenzaamt en uiteindelijk zijn heil elders
gaat zoeken. De eerste tijd dat we samenwoonden, hadden
we ontzettend veel ruzie over de huishoudelijke taken,' zegt
Anneloes in het Zeeuwse grand café. Zwarte kleding,
lang donker haar in een staart, vrolijk, jong gezicht. `Er
was steeds gezeik over wie de badkamer deed, wie de boodschappen.
Uiteindelijk losten we het op met lijstjes. Onze vrienden
moesten daar erg om lachen.' Anneloes glimlacht als ze terugdenkt
aan de eerste periode met Edwin. Ze waren wel erg vroeg een
huisje-boompje-beestje-stel, zegt ze. Maar dan wel op moderne
basis. Dus: als jij nu even de was in de droger doet en de
krimpgevoelige kleren ophangt, kan ik nog even nadenken over
een slogan voor onze campagne tegen aids. Dat was hun stilzwijgende
afspraak, hun contrat social van twee zelfontplooiers. Vroeger, een generatie terug, hoefde maar
een van de twee partners vooruit te komen, carrière
te maken, een positie te bevechten in de samenleving. Doorgaans,
of eigenlijk: per definitie, was dat de man. Nu is het al
jaren vanzelfsprekend dat ook de vrouw een serieus zelfstandig
bestaan opbouwt. Ze is dat aan zichzelf verplicht, en dat
wordt ook van haar verwacht. Door haar omgeving, door de maatschappij
en, natuurlijk, door haar partner. En dan niet zomaar een
parttime baan van een dag of twee, drie, maar echt een carrière
met verantwoordelijkheden. `Kinderen heten een bindende factor te zijn,' zegt echtscheidingsadvocaat Romee Lubbers, 'echtparen met kinderen zouden minder snel scheiden dan echtparen zonder kinderen. Mijn ervaring is anders. De druk waaronder mensen met kinderen tegenwoordig staan, is zo onvoorstelbaar groot, dat het haast niet vol te houden is. Moderne gezinnen waarin beide ouders werken, zijn een continu bedrijf, stomende fabriekjes waarin de magie tussen de partners - zo essentieel voor een goede relatie - makkelijk vermorzeld raakt.' Mannen en vrouwen met kinderen hebben het zo druk met hun werk, hun kinderen, het huishouden, de clubjes van de kinderen, dat er nauwelijks nog aandacht voor elkaar is. Lubbers: 'En op een gegeven moment gebeurt er iets onomkeerbaars en is er geen weg meer terug. Ik ben zelden mensen tegengekomen die zeiden: kom, we gaan wat minder werken, wat minder verdienen om onze relatie te redden.' `We hadden misschien wel een goed huwelijk, maar eigenlijk leefden we volstrekt langs elkaar heen,' zegt Romy in haar grote, met veel zorg ingerichte Utrechtse nieuwbouwhuis dat dezelfde steriliteit en perfectie uitstraalt als al die andere woningen van herstarters op de huwelijksmarkt. `We kwamen allebei om zes uur thuis van kantoor. Als de kinderen in bed lagen, ging mijn ex studeren tot een uur of elf -hij wilde steeds maar hogerop - en ik heb jarenlang tot twee, drie uur 's nachts kinderkleding ontworpen en gemaakt. Tja, wanneer zag je elkaar? Op zondag misschien? Op zaterdag was hij de dag aan het sporten. Toen ik hem vertelde dat ik verliefd was geworden, reageerde hij dan ook heel laconiek.' Maar als een van tweeën besluit een stapje
terug te doen, om het continubedrijf dat het gezin is wat
soepeler te laten lopen of om de ander de ruimte te geven,
gaat het ook niet goed. Dat was het geval bij Edwin en Anneloes.
Toen hun tweede kind geboren werd, ging Anne een dag minder
werken. Edwin kreeg het juiste druk: hij was vastbesloten
schoolleider te worden. Naast zijn fulltime baan moest hij
dus weer school, en dus 's avonds en in de weekeinden deren.
Edwin: `Ja, wat wil je, dan komt het yup verhaal erin, eind
jaren tachtig, begin jaren negentig, ik wilde vooruit, carrière
maken. Anne klaagde wel. lk heb niet overwogen een dag minder
te gaan werken, die was toch opgegaan aan vergaderingen.' AIs mannen en vrouwen te lang in een ongelijkwaardige
verhouding blijven zitten, als de een -om welke reden
dan ook- meer inlevert dan goed voor hem of haar is, kunnen
de echtelieden wrokkig worden of zo'n karikatuur van zich
maken dat het haast wel mis móét lopen. Het
huwelijk dat voor beiden een voertuig voor zelfontwikkeling zou zijn, wordt al gauw een dwangbuis met een huisvrouw (heel
soms een huisman) en een kostwinner uit de oertijd. Zo ging
het, lijkt het, bij Karin en Jan; bij Saskia en Jeroen, en
bij Juan en Maria. Karin heeft zichzelf, toen ze eenmaal met
Jan getrouwd was, helemaal aan de kant gezet. Ze dacht: laat
hem maar studeren en werken, dan gaat het misschien goed met
hem, ik ga wat minder werken en zorg wel voor de kinderen
en het huishouden. En wat gebeurde: Jan ontpopte zich (in
navolging van zijn vader) als een tiran die Karin verschrikkelijk
kleineerde en Karin liet zich alles zeggen. Op het laatst
bepaalde jan zelfs naar welke tv-programma's Karin mocht kijken
en op welke momenten ze het huis mocht schoonmaken ('als hij
er niet was'). `Ik had natuurlijk veel meer weerwoord moeten
geven. Dat was ook voor hem en onze relatie beter geweest.
Maar ja, dat ligt niet in mijn aard.' En dan, na de scheiding.
Hoe ziet het leven er dan uit? De kinderen hebben het er maar
moeilijk mee, die geven regelmatigte kennen dat hun vader
en moeder maar weer bij elkaar moeten gaan wonen, desnoods
met hun nieuwe partner erbij. Met sommige kinderen gaat het
ook ronduit slecht. Met de jongste zoon van Karin bijvoorbeeld.
Ze is bang dat ze over een paar jaar heel wat tijd op het
politiebureau zal doorbrengen. Saskia en Jeroen hebben daarom besloten hun
huwelijk een nieuwe kans te geven. Saskia
gaat in therapie en wil weer gaan studeren, Jeroen probeert
zich voortaan `wat minder dominant stellen en met meer respect
om te gaan met Saskia’. Anneloes en Edwin hebben in
de hitte van de stromloop van hun oude huwelijk niet kunnen
zien wat ze `verkeerd' deden. Zij hebben zich voorgenomen
in hun nieuwe relatie `flink aan zichzelf te werken’.
Anneloes zal proberen niet meer zo dwangmatig alles voor iedereen
te willen regelen en organiseren. Edwin hoeft niet meer zo
nodig elke drie jaar een nieuwe baan als rector van een nog
grotere school met nog meer leerlingen. En voor nieuwe, jonge
ambitieuze stellen is er hoop. Omwille van hun privacy (of die van hun partner en kinderen) hebben sommige geïnterviewden een gefingeerde naam. Boeken over relaties, vindt u hier, boeken over scheiden hier. |