Mijn dynamische visie op dialectiekHet idee achter dialectiek, zoals ik dat in dit artikel hanteer, is dat de geschiedenis, de mensheid, de natuur, evolutie enz., wordt voortgestuwd door twee (onafhankelijke, maar niet noodzakelijk tegengestelde) krachten: these en antithese. Vergelijk een these met een stelling en een antithese met een tegen-stelling, waarbij je een samenstelling zoekt die beide stellingen waarmaakt. De "samenstelling" waar het hier om gaat is het als individu op een verantwoorde manier te leven en als samenleving zowel mens als dier een plaats te geven die recht doet aan haar aard. Dialectiek is een filosofische visie op het ontwikkelingskarakter, het dynamische karakter van de werkelijkheid. Een permanente ontwikkeling, een voortdurende beweging is echter nooit volledig te vatten. Concrete kennis is daarom niet volledig sluitend. Op het moment van de analyse is het geanalyseerde object strikt genomen al weer anders. In die zin beoogt de dialectiek een consistent idee te geven over inconsistentie, een sluitende opvatting over niet volledig sluitende kennis van de werkelijkheid. meer uitleg over dialectiek door Jasper Schaaf (bevat literatuurverwijzing) Klik hier voor een glossarium van woorden gebruikt in de spirituele wereld. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Samenwerken met en naar synergieEen these en een antithese vormen een potentieel conflict
of een dualiteit. Als tegengestelde krachten niet worden overstegen
dan blijft het conflict bestaan en vormen ze een stagnatie.
Vanuit een eenheidsstandpunt op een hoger
niveau terugkijkend kunnen we dit conflict mogelijk wel oplossen.
Het doorleven van polariteiten en het ontdekken van de waardevolle
aspecten daarin helpt een hoger eenheidsstandpunt te vinden.
De op ontwikkeling gerichte bundeling van de these en de antithese
leidt tot een progressie, een transformatie, een voortstuwing,
genaamd synthese. De oorspronkelijk tegengestelde krachten
zijn nu door de synthese vrijgemaakt. Als ware het een derde
kracht zijn de twee basiskrachten geïntegreerd (in harmonie
en balans samengebracht) tot een kwalitatief hoger niveau.
Dit hogere niveau is het doel, de synergie, het resultaat,
de bestemming. Hieronder staan een aantal steekwoorden bij elkaar in een tabel, opdat zij bouwstenen vormen voor het beeld dat we willen oproepen. Door de steekwoorden als these, antithese en synthese bij elkaar te plaatsen, ontstaat een mozaïek van aspecten die kleven aan doelgericht denken en analyseren. Net als in echt mozaïek zijn de bouwsteentjes niet allemaal uniform, het ene steentje is wat groter dan het andere, niet alles past even precies. Soms schieten woorden iets tekort. De concepten, begrippen, krachten, stellingen, aspecten, steekwoorden, (anti-)thesen zijn allemaal bouwsteentjes. Hopelijk roept het mozaïek een zinnig beeld op van de doelgerichte processen die wij op onze site willen ondersteunen en zegt het inzicht meer dan 1000 woorden. De in de
tabel genoemde begrippen zijn in de literatuur onder verschillende
aanduidingen bekend. Dat is verwarrend, maar we willen de
onderlinge samenhang laten zien. Ze worden ondermeer aangeduid
als thesen, als triades of als polariteiten. Twee tegengestelde
polen vormen een polariteit. Zij zijn krachten die met elkaar
samenhangen, elkaar aanvullen of neutraliseren. Deze introductie van de tabel was bedoeld om de gebruikte termen te introduceren en in hun onderlinge samenhang uit te leggen, zodat zij samen het beeld kunnen oproepen dat we willen schetsen. Samen met de overige concepten in de kolom vormen ze cyclisch op elkaar inwerkende aspecten van spiritualiteit en eenheid, het hogere doel dat in veel ontwikkelingsprocessen (flows) wordt nagestreefd, zonder zaken te forceren: "Go with the flow". |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De in de eerste twee kolommen opgesomde (anti-)thesen worden niet normatief bedoeld, maar als neutrale
krachten. De ethiek geldt voor de synthese: verantwoordelijkheid heb je (gekregen),
maar wanneer je je verantwoordelijkheid neemt (accepteert), dan ben je pas een verantwoord levend persoon (geworden). Sommige
synthesen vormen vervolgens weer een these als basis voor een synthese op een ander niveau. Zij die het operationaliseren ("zeggen"), weten
het niet Het is vruchtbaarder om voor deze begrippen het tegendeel
te definiëren ( door het negatieve in regels vast te leggen)
en zo indirect zicht te geven op het positieve. Bijvoorbeeld,
het is verboden om mensen tegen hun wil op te sluiten (gijzelen).
Mede door dit verbod wordt de menselijke bewegingsvrijheid
gegarandeerd. Het kan niet genoeg benadrukt worden dat een
dergelijke vorm van negatief formuleren een positieve uitwerking
heeft ("kan hebben" wanneer we ethisch verantwoord leven). Bijvoorbeeld (vertaald naar veeteelt): een dier mag niet de vrijheid ontnomen
worden om buiten te komen. Met name respect is de grondhouding
waarmee de mens het dier op deze onderwerpen tegemoet zou moeten
treden. Respect wordt op deze site omschreven als "gepaste afstand".
Met deze twee woorden wordt duidelijk dat je zowel de juiste
afstand als te veel of te weinig afstand kunt houden in het
respecteren van vrijheid, liefde en kwaliteit. Het is aan de mens om de weinige ruimte die voor dieren op de aarde overblijft (over is gebleven) zo intact te laten dat dieren deze begrippen er op hun eigen wijze (prettig) kunnen ervaren. Een mens of dier kan niet leven wanneer hij alleen is in een te kleine ruimte. Mensen en dieren hebben relaties naar zichzelf en anderen. Het gaat om de juiste houding of gerichtheid in die relatie of zijzelf en anderen daar iets aan hebben. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In de volgende tabel wordt dat deel van de concepten
uit de vorige tabel nog eens weergegeven dat betrekking heeft
op het zelf en de ander. Voor alle concepten geldt dat deze
betrekking hebben op mensen en in steeds oplopende mate ook
op dieren. In de tabel staat zowel in horizontale als in
verticale richting een evolutie (synthese) verbeeld van zowel
een persoonlijheids-, als een natuurlijke, als een culturele
ontwikkeling.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Veel van de genoemde concepten zijn vormen van sensaties.
Emoties hebben een functie voor mens en dier. Gecombineerd met
kennis noemen we de gewaarwording van de mens bewustwording,
die leidt tot een groter bewustzijn. Het principe en doel blijven
hetzelfde: emoties leveren het individu de informatie nodig
om "verder" te leven. Dat is een basisvoorwaarde om
te leven. Het leven is cyclisch, maar wanneer het "vooruit"
gaat, is het een opwaartse spiraal. Met wat extra moeite: zelfdiscipline (oefening), onthechting en liefde is kwaliteit van het bestaan en geluk onder ieders bereik. Maar iemand die niet héél is, kan minder voor een ander doen. Door deugdzaamheid wordt de persoon en zijn gedrag uit liefde gekenmerkt door aandacht, begrip en geduld en daardoor kan er een hechte samenhang tussen mensen ontstaan. Wat is wijsheid? Wijsheid is het denken van een geest, die ook
door liefde wordt gekenmerkt. (Terug) naar het onderdeel "filosofie, moraal en spiritualiteit" bij de artikelen over zingeving. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||